1. Tình hình thị trường xăng dầu năm 2024

Thị trường xăng dầu Việt Nam năm 2024 ghi nhận những dấu ấn tích cực trong việc đảm bảo nguồn cung, dù đối mặt với nhiều thách thức từ biến động thời tiết và nhu cầu tăng cao từ sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng.

1.1. Tổng quan nguồn cung

• Sản xuất trong nước: Hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn đã đạt tổng sản lượng 11,4 triệu m³/tấn trong 8 tháng đầu năm 2024, tăng 2,1% so với cùng kỳ năm 2023. Sản lượng dự kiến đạt thêm 6,6 triệu m³/tấn trong 4 tháng cuối năm, nâng tổng sản xuất cả năm lên khoảng 18 triệu m³/tấn.
• Nhập khẩu: Tổng sản lượng nhập khẩu 8 tháng đầu năm 2024 đạt 8,256 triệu m³/tấn, giảm 4,3% so với năm 2023, chiếm 42% tổng nguồn cung. Trong 4 tháng cuối năm, nhập khẩu dự kiến bổ sung thêm 3,6 triệu m³/tấn, đảm bảo nguồn cung kịp thời và ổn định.

Như vậy, tổng nguồn cung xăng dầu năm 2024 (sản xuất và nhập khẩu) đạt 28,437 triệu m³/tấn, đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ trong nước.

1.2. Tình hình tiêu thụ và tồn kho

• Tiêu thụ: Tính đến tháng 8/2024, Việt Nam tiêu thụ khoảng 18 triệu m³/tấn, tăng 4% so với năm trước. Trong 4 tháng cuối năm, tiêu thụ dự kiến đạt hơn 8 triệu m³/tấn, bình quân hơn 2 triệu m³/tấn mỗi tháng.
• Tồn kho: Lượng tồn kho tại thời điểm 8 tháng đầu năm 2024 duy trì ở mức 1,95 triệu m³/tấn, tương đương cùng kỳ năm 2023 và tăng 8%. Đây là mức tồn kho hợp lý, đảm bảo an toàn nguồn cung trong trường hợp xảy ra biến động đột xuất.

1.3. Thách thức và giải pháp

• Ảnh hưởng của thiên tai: Bão số 3 đã tác động mạnh đến hệ thống bán lẻ xăng dầu tại nhiều tỉnh, gây gián đoạn tạm thời tại hơn 100 cửa hàng thuộc Petrolimex. Tuy nhiên, nhờ dự trữ ổn định và điều phối linh hoạt, tình hình nhanh chóng được khắc phục.
• Quản lý và điều hành: Bộ Công Thương đã chỉ đạo sát sao, đảm bảo thực hiện nghiêm túc kế hoạch phân giao tổng nguồn tối thiểu. Trường hợp cần thiết, nguồn cung được điều chuyển giữa các doanh nghiệp để duy trì cân đối thị trường.

2. Dự báo và tiềm năng thị trường năm 2025

2.1. Nhu cầu tăng trưởng mạnh mẽ

Dựa trên đà phục hồi kinh tế, nhu cầu xăng dầu năm 2025 dự kiến tăng trưởng khoảng 5-7% so với năm 2024, tương ứng đạt 30 triệu m³/tấn. Ngành công nghiệp, giao thông vận tải và nông nghiệp sẽ tiếp tục là các lĩnh vực tiêu thụ chính.

2.2. Xu hướng phát triển

• Đẩy mạnh sản xuất trong nước: Hai nhà máy Dung Quất và Nghi Sơn được kỳ vọng sẽ nâng công suất lên thêm 10-15% nhờ đầu tư nâng cấp và tối ưu hóa hoạt động. Sản lượng nội địa dự kiến chiếm 60-65% tổng nguồn cung năm 2025.
• Nhập khẩu linh hoạt: Việc đa dạng hóa thị trường nhập khẩu từ các quốc gia Trung Đông, Hàn Quốc và Đông Nam Á sẽ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định, giảm phụ thuộc vào một khu vực cụ thể.
• Chuyển đổi xanh: Nhu cầu nhiên liệu sạch như xăng E5, E10 và dầu diesel sinh học sẽ tăng, phù hợp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của Chính phủ.

2.3. Các động lực chính

• Kinh tế phục hồi: Các chương trình đầu tư công, mở rộng hạ tầng giao thông và phát triển đô thị sẽ thúc đẩy tiêu thụ xăng dầu.
• Xu hướng toàn cầu: Giá dầu thô trên thế giới dự kiến ổn định trong khoảng 70-80 USD/thùng nhờ các biện pháp cắt giảm sản lượng của OPEC+ và nhu cầu hồi phục từ châu Á.
• Ứng dụng công nghệ: Các doanh nghiệp xăng dầu tiếp tục áp dụng công nghệ số hóa trong quản lý tồn kho, dự báo nhu cầu và vận hành chuỗi cung ứng để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả.

2.4. Thách thức cần đối mặt

• Biến động giá dầu quốc tế tiềm ẩn rủi ro gây khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu.
• Hạ tầng lưu trữ và phân phối tại một số địa phương còn hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tăng cao.
• Cạnh tranh từ các loại năng lượng tái tạo, đặc biệt là xe điện và năng lượng mặt trời.

3. Kết luận và kiến nghị

Năm 2024, thị trường xăng dầu Việt Nam ghi nhận nhiều nỗ lực trong đảm bảo cung ứng ổn định, vượt qua thách thức từ thiên tai và biến động quốc tế. Triển vọng năm 2025 rất tích cực với sự gia tăng nhu cầu và khả năng cung ứng nội địa mạnh mẽ hơn.

Để khai thác hết tiềm năng, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần:

1. Đẩy mạnh đầu tư nâng cấp công suất nhà máy lọc dầu, tăng tỷ lệ tự chủ nguồn cung.
2. Tiếp tục phát triển các nhiên liệu sạch, thân thiện với môi trường.
3. Nâng cao năng lực lưu trữ, phân phối và dự báo thị trường, đảm bảo phản ứng nhanh với các biến động.
4. Tăng cường kiểm tra, giám sát hệ thống kinh doanh, ngăn chặn tình trạng đầu cơ, găm hàng gây bất ổn thị trường.

Với các bước đi đúng đắn, thị trường xăng dầu Việt Nam sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn mở rộng cơ hội xuất khẩu, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.